Sokółka

za: SŁOWNIK GEOGRAFICZNY KRÓLESTWA POLSKIEGO I INNYCH KRAJÓW SŁOWIAŃSKICH
wydany Pod Redakcyą Bronisława Chlebowskiego Magistra nauk filologiczno-historycznych b. Szkoły Głównej Warszawskiej. Władysława Walewskiego obywatela ziemskiego, Kandydata nauk dyplomatycznych Uniwersytetu Dorpackiego. Według planu Filipa Sulimierskiego i z pomocą zgromadzonych przez niego materyałów. TOM XI WARSZAWA Nakładem Władysława Walewskiego Druk „WIEKU” Nowy Świat Nr 61 1890

Sokółka mto powiat. gub. grodzieńskiej, nad rz. Sokoldą al. Sokółką, przy linii dr. żel. warszaw.-petersburskiej, pod 53o 26` płn. sz. a 41o 13` wsch. dłg., odl. o 37 w. na płd.-zach. od Grodna (przy trakcie białostockim) a 201 w. od Warszawy, wzniesione jest 765 st.npm. W 1878 r. było tu 17 dm. mur. i 450 drewn., 3431 mk. (1648 męż., 1783 kob.), w tej liczbie 411 praw., 1433 kat., 18 ew., 1543 żyd. i 26 machom. W 1867 r. było 458 dm. (14 mur.) i 3814 mk. Posiada cerkiew mur., kaplicę praw. drewn., kościół kat. mur., synagogę drewn. i 4 domy modlitwy żydowskie (2 mur.), 8 magazynów drewn., 61 sklepów (3 mur.), urząd powiat., st. poczt., kolejową i telegr., szkołę, 153 rzemieślników. Do msta należy tylko 20 dz. gr. or. i łąk, mieszczanie zaś posiadają 2436 dz. dochód miejski w 1869 r. wynosił 3646 rs. Handel nieznaczny, drobiazgowy. Odprawiają się tu targi co niedziela oraz trzy jarmarki doroczne (23 kwietnia, 25 lipca, 29 września) z bardzo nieznacznym obrotem. Mieszkańcy chrześcianie zajmują się przeważnie rolnictwem, żydzi zaś drobiazgowym handlem i przemysłem. Przemysł fabryczny nieznaczny , ograniczał się w 1877 r. do 6 drobnych zakładów, zatrudnających 9 robotników i produkujących za 1175 rs. (1 browar, fabr. świec, 3 garbarnie i gancarnia). Mto składa się właściwie z dwóch ulic głównych (Grodzieńskiej i Białostockiej), przy połączeniu których znajduje się obszerny plac, w środku którego wzniesiona została cerkiew, otoczona szlachetnymi żelaznemi. Nadto znajduje się 6 niewielkich uliczek pobocznych. Była to pierwotnie wś koronna, należąca do ekonomii grodzieńskiej, mieszkańcy której obowiązani byli do hodowania sokołów, podobnie jak mieszkańcy sąsiedniej włości Sobaczyńce od utrzymywania psiarni królewskiej. W ostatniej ćwierci XVIII w. Ant. Tyzenhauz, podskarbi litewski, osadził tu rzemieślników, zabudował pięknie rynek i wyniósł osadę do godności miasteczka. Po trzecim rozbiorze Rzpltej S. wraz z całą zachodnią częścią dzisiejszej gub. grodzieńskiej dostała się Prusom i pozostawała pod ich władzą do pokoju Tylżyckiego. Po przyłączeniu do Rossyi obwodu białostockiego w 1807 r. S. przeznaczona została na miasto powiatowe. Kościół paraf. kat. p. w. św. Antoniego wzniesiony został pierwotnie z drzewa w 1565 r. przez Zygmunta Augusta. W 1779 r. kościół ten zgorzał i naborzeństwo przz długi czas odbywało się w zbudowanej naprędce szopie, dopiero w 1848 r. proboszcz miejscowy kś. Kryszczun wymurował dość okazały z zewnątrz i przestronny kościół. Par. kat., dekan. sokólskiego, ma 7852 dusz. Par. prawosł., dekanatu (błagoczynia) sokólskiego, ma 1268 wiernych. St. dr. żel. warszawsko-petersb., na przestrzeni Białystok-Wilno, między st. Czarna Wieś (o 19 w.) a Kużnica (o 15 w.), odl. jest o 201 w. od Warszawy a 844 w. od Petersburga.